Hafta sonu İstanbul Teknik Üniversitesinin düzenlediği Yatırımcı Akademisi seminerine katıldım. Özellikle küçük yatırımcı veya piyasalara ufaktan da olsa girmeye çalışan genç arkadaşların seminerde yönelttiği soruları dinledim. Genel olarak özetleyecek olursam bilgi eksikliği yanlış karar vermeyi de birlikte getiriyor.
Seminerde önemli bir aracı kurumun portföyleri konuştu. Konuşmadan şunu söyleyebilirim ki aracı kurumların tanıttığı piyasalar daha çok yatırımcı değilde aracı kurum gözünden bakıldığı için bana çok sıcak gelmedi. Hele ki teknik analiz olayının bile aslında belli grafiklerden sadece öngörülere göre bir sonuç çıkarıldığını ve bunun temel olarak %100 bir matematiğe dayanmadığı ortaya çıkıyor.
Benim seminerde not ettiğim ufak noktalar oldu. Bu önemli notlar ile birlikte hangi piyasalar daha gerçekçi veya hangisi sanal, maddeler halinde bir şeyler çıkarmaya çalıştım. En azından makale sonunda ufak yatırımcının kafasındaki birçok soru netleşecektir.
1) Forex veya FX olarak bilinen bu piyasa aslında tüm dünya üzerinde işlem yapabildiğiniz bir piyasadır. Bu yüzden 7/24 aktif bir piyasadır ve BIST gibi değildir. Bundan dolayı ufak veya büyük yatırımcının FX piyasalarına girmesini önermem. Çünkü kendi ülkenizdeki ekonomik gelişmelere bile tam hakim değilken Yeni Zelanda para birimini nereden bileceksiniz. Veya tutturmuşlar tarım dışı istihdam muhabbeti. Dünya gelişmelerini okumanız, analiz etmeniz ve zaman ayırmanız zordur. Bundan dolayı FX piyasaları bana pek inandırıcı ve samimi gelmemektedir.
2) FX'de kaldıraç sistemi olduğu için güvensiz bir piyasa olduğunu düşünüyorum. Birçok kişi 1'e 100 değilde 1'e 10 emir verin deseler bile buradaki olay BIST gibi kesin değil. BIST çünkü düz mantıktır. Mevduatın kadar LOT alırsın ve hissenin durumunu beklersin. FX'deki kaldıraç ve teminat işlemleri ufak yatırımcıyı kaçırıyor, büyük yatırımcı ise samimi bulmadığı için direk BIST'e yöneliyor.
3) BIST piyasalarında hedefleri günlük değil aylık veya üç aylık belirlenmesi gerekir. 3 aylık bir yatırım getiri E-Mevduat faizinden yüksek ise evet kazanmışsınızdır demektir.
4) Türkiye'de FON getirisi şuan düşük olduğu için yatırım aracı olarak Gayrimenkul(Ev, Dükkan), Ticari Al Sat işlemleri, E-Mevduat, Arsa, BIST ve uzun vadede BES(Bireysel Emeklilik) düşünebilirsiniz. Bunun dışında bir yatırım aracı pek yok.
5) Ufak yatırımcı olarak BIST'e girerken aracı kurum banka seçmenizi öneririm. Uzun vadede bankalar asıl aracı kurum olup piyasayı ellerinde tutacaklarıdır. Borsa İstanbul (BIST) için Aracı Kurum Bankalar Listesi makalemden aracı kurumları görebilirsiniz.
6) Teknik analiz veya Destek direnç kavramları kesin olmayıp %100 bir matematiği dayanmamaktadır. Sadece hissenin belli zaman aralıklarındaki grafiğine bakılarak yapılan öngörülerdir. Hindistan'da ki araştırmalara göre piyasa verilerini toplayarak oluşan Big Data'dan bir algoritma çıkarıp buna göre piyasa öngörüsü yapmak şuan için daha popüler.
7) BIST için şu söylenebilir, BIST 100 içindeki bir şirketin yıllık ortalaması altında hissenin değeri azalırken almanız önerilir. Çünkü ileri vadede hisse kendini toparlayacaktır. Bunu birçok yatırımcı söyler. Tabi BIST 100 için geçerlidir bu veri veya Portföy dediğimiz hisseler içindir. Temettü çok veren şirketleri de takip edebilirsiniz.
8) Yeni yatırımcının BIST içinde BIST 100 dışında bir işlem yapılması pek önerilmez. Her ne kadar gelişen şirketlere destek olun denilse de garanti ve günlük herkesin kullandığı markalar her zaman bize daha doğru yol göstermektedir. Yine tüm yatırımınızı hisseye yatırmayın buda önerilmez.
9) BIST'e ufak mevduatlar ile girebilirsiniz. 1000, 3000 veya 5000 TL gibi. FX piyasalarına ufak mevduatlar ile girilebildiği fakat aynı şeyin BIST'de de olduğunu ufak yatırımcı bilmediği için direk FX'e yöneliyor ve kaybediyor.
10) Bankalar ilerleyen zamanlarda FX piyasaları için hizmetlerini iptal edebilir ve BIST'in gelişmesi için sadece BIST piyasa hizmeti verebilir. Bu sayede yurt içindeki şirket ve piyasa yatırımları hem daha kontrollü olur hemde işlem hacmi büyümeye doğru gidebilir.
11) Bütün FX işlemleri Türkiye'de TakasBank üzerinden geçmektedir. Bu piyasanın şeffaflığı ve kontrolü devlet tarafından bu yol ile sağlanır.
12) İnternet olmadığı zamanlarda hisseler MKK üzerinden kağıt olarak alınıp satılırdı. İnternet ve bilişimin gelişmesi ile bankalar artık Hisse alım ve satımları geliştirdikleri yazılımlar üzerinden yaptırıyor.
13) Önemli yatırım kuruluşlarının Türkiye'deki şirketler için öngörülerini takip edebilirsiniz. Örnek Goldman Sachs gibi şirketlerin Türkiye'ye için ileriye dönük analizlerini okuyabilirsiniz.
Sonuç olarak FX piyasalarını önermediğimi söyleyebilirim. Altıncı madde de dediğim gibi yatırım olarak Gayrimenkul, E-Mevduat, Arsa, BIST ve uzun vadede BES(Bireysel Emeklilik) düşünebilirsiniz. BIST ufak mevduatlar ile girebileceğiniz ve BIST 100 içinde kontrollü işlem yapabileceğiniz bir piyasadır. Uzun vadede yatırım olarak düşünebilirsiniz hem büyük hemde küçük yatırımcı olarak.
Burak AVCI
