Tam Kan Sayımı (Hemogram) ve İnsülin Direnci (HOMA-IR): Sebepleri ve Çözümleri

Bir önceki tam kan sayımı (Hemogram) yazımda Dahiliye (İç Hastalıkları) doktoruna gitmiş ve sonuçları sizlerle paylaşmıştım. Bu yazımda ise kan verirken hangi tahlilleri istemeniz gerektiğini ve bunların ne anlama geldiğini anlatacağım. Aslında bunu küçük bir check-up rehberi gibi düşünebilirsiniz. Vücudumuzda meydana gelen birçok sağlık problemi, belirti vermeden önce kandaki değerlerde değişiklik olarak kendini belli eder. Yani, düzenli olarak kan tahlili yaptırmak hem erken teşhis hem de genel sağlık takibi açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, her 6 ayda bir, en geç yılda bir kez tam kan tahlili yaptırmanızı öneririm. Bu küçük ama etkili adım, ileride oluşabilecek ciddi hastalıkların önüne geçebilir. Tam kan sayımı (Hemogram), kandaki hücrelerin sayısını ve oranlarını ölçen temel bir testtir. Bu test sayesinde kırmızı kan hücreleri (eritrosit), beyaz kan hücreleri (lökosit) ve trombositlerin (kan pulcukları) düzeyleri değerlendirilir. Kırmızı kan hücreleri vücudunuza oksijen taşır; düşüklüğü genellikle kansızlık (anemi) belirtisidir. Beyaz kan hücreleri bağışıklık sisteminizin askerleri gibidir; yüksekliği enfeksiyon veya iltihap belirtisi olabilir. Trombositler ise kanın pıhtılaşmasında görev alır; düşüklüğü kanama eğilimini, yüksekliği ise bazı hematolojik sorunları gösterebilir. Doktorlar genellikle genel sağlık taraması, yorgunluk, baş dönmesi veya zayıflık gibi şikâyetlerde ilk olarak hemogram testi isterler. Eğer genel bir kontrol yaptırıyorsanız, sadece hemogram değil, birkaç ek test de istemeniz faydalı olur. Bunların başında açlık kan şekeri ve HOMA-IR (insülin direnci), karaciğer fonksiyon testleri (ALT, AST, GGT), böbrek fonksiyon testleri (üre, kreatinin), tiroid hormonları (TSH, FT3, FT4), vitamin D, B12 ve ferritin (demir deposu) ile kolesterol ve trigliserid değerleri gelir. Bu testler, vücudunuzun genel sağlık durumunu anlamak için oldukça yeterlidir. Dilerseniz doktorunuza danışarak test kapsamını genişletebilirsiniz.

Kan tahliline gitmeden önce dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar vardır. Öncelikle testten önce en az 8-10 saat aç kalmanız gerekir; su içmek serbesttir ancak yiyecek tüketilmemelidir. Tahlil sabah saatlerinde yapılmalıdır çünkü hormon ve glikoz seviyeleri gün içinde değişkenlik gösterebilir. Eğer düzenli olarak ilaç kullanıyorsanız, bunu mutlaka doktorunuza bildirmelisiniz; bazı ilaçlar kan değerlerini etkileyebilir. Ayrıca tahlilden bir gün önce yoğun egzersiz yapmak, alkol veya fazla kafein tüketmek sonuçları olumsuz etkileyebilir. Birçok hastalık sessiz ilerler. Kendinizi iyi hissetseniz bile, kan değerlerinizdeki küçük değişimler vücudun size gönderdiği erken uyarı sinyalleridir. Bu sinyalleri zamanında fark etmek, hastalıkları erken dönemde teşhis etmek anlamına gelir. Unutmayın; erken teşhis sadece kanser için değil, tüm hastalıklar için hayat kurtarır.

1) Sağlık bakımından hiçbir sorununuz yokken Dahiliye (İç Hastalıklar) bölümüne giderek sabah ilk randevuyu alınız ve aç karna gidip aşağıdaki detaylı kan tahlillerini isteyerek kontrollerinizi yaptırabilirsiniz.

* Tam Kan Sayımı (Hemogram)

MCH/MCHC (Vücut Demir Durumu)

* Açlık Kan Şekeri ve HOMA-IR (İnsülin Direnci)

Açlık Glukozu ve Açlık İnsülini

* Karaciğer Fonksiyon Testleri (ALT, AST, GGT)

* Böbrek Fonksiyon Testleri (Üre, Kreatinin)

* Tiroid Hormonları (TSH, FT3, FT4)

* Trigliserid

* HDL Kolesterol ve LDL Kolesterol

* Vitamin B12 ve Ferritin (Demir Deposu)

* Vitamin D (Sigorta Karşılamaz Para Vererek Yaptırırsınız.)

2) Pendik Medipol Hastanesine "28 Ekim 2025" tarihinde gittim ve detaylı kan tahlili yaptırdım. D Vitamini hariç tüm masrafları özel sağlık sigortası karşıladı. Tekrar altı ay veya bir yıl sonra gidip yine Dahiliye bölümünden kan tahlili yaptıracağım.

3) HOMA-IR (İnsülin Direnci) değeri eğer 5 ve üzeri veya 7-9 arası çıkıyorsa sizde ileri düzeyde İnsülin direnci var demektir. Bu durumda Vücut insülini aşırı üretir, pankreas yavaşça tükenmeye başlar. Belirtileri genelde akşam yemeğinden sonra uykunun gelmesi, göbek çevresi ve karın içi (Viseral) yağlanma en çok karşılaşılan durumlar olup diyet ve spor ile üç ay içerisinde HOMA-IR değeriniz yine 2-3 değerlerine gelebilir. Yapılması gerekenleri aşağıda sıralayacak olursam.

* Kahvaltıda Susamlı Simit (Yemeği Bırakın)

* Kola ve Şekerli Gazlı İçecekler (Asla Tüketmeyin)

* Şekersiz Çay İçin (Şeker Kullanmayın)

* Günde 20-30 Dakika Yürüyüş Yapın.

* Beyaz Ekmek, Poğaça, Makarna, Pirinç (Tüketmeyin)

* Meyve Suları ve Limonata (Tüketmeyin)

* Akşam Yemeğinden ve 21:00’dan Sonra Yemeği Kesin.

* Çikolata ve Tatlı (Fazla Tüketmeyin)

Detaylı kan tahlili hakkında umarım faydalı bir yazı olmuştur. Yazının başında bahsettiğim gibi mutlaka yılda bir defa ister sağlık ocağından ister özelden detaylı kan tahlili isteyiniz ve yaptırınız. Sağlığınız iyi bile olsa genel kontrol için bu uygulamayı düzenli yaptırmanız sağlığınız için önemlidir.

Burak AVCI